Vijvers

Een vijver vraagt betrekkelijk weinig onderhoud. Er moet wel sprake zijn van een goede constructie en de juiste beplanting. Als de planten eenmaal gaan groeien, gaat alles verder vanzelf.

UNDEFINED

Eens in de vijf à zes jaar zal de vijverbodem een keer leeggehaald moeten worden. Er verzamelt zich altijd een sliblaag onderin die op den duur de kwaliteit van het water kan aantasten.

Water verdient een natuurlijke hoofdrol in je tuin

Een tuinelement met water is bijna een soort van basisvoorwaarde. Niet alleen voor jezelf om naar te kijken en van te genieten, maar ook om de biodiversiteit in je tuin te bevorderen. Je kunt op vele manieren te werk gaan. In het Bloemenpark Appeltern zijn tientallen toepassingen te zien allemaal vanuit een andere insteek en in een andere gedaante. Lees waarom water steeds vaker een natuurlijke hoofdrol speelt.

inhoudelijke_tuin_1920.jpg

Rubberfolie

Een tuinvijver zal in de meeste gevallen gemaakt zijn van onderhoudsvrije rubberfolie. Dat heeft als groot voordeel t.o.v. de goedkopere pvc-folie dat het onveranderlijk elastisch blijft. Dit voorkomt zeker op de lange duur lekkage door scheurtjes en scherpe of harde voorwerpen. Voorzichtigheid blijft hoe dan ook geboden. Met name kinderen willen nog wel eens op onderzoek uit gaan in een vijver. Dit is nog minder een probleem met de nieuwe constructievormen van vijvers. Hier wordt zelfs geen folie meer gebruikt, maar onverdunde stucspecie.

shutterstock_383272342.jpg

Temperatuur

Hoe meer water een vijver bevat, des te gelijkmatiger zal het temperatuurverloop in de vijver zijn. Dat is heel belangrijk voor het goed functioneren van het leven in de vijver. Een goede beplanting heeft ook gunstige invloed op het temperatuurverloop. Als regel moet het wateroppervlak, maar ook de ruimte onder water voor 1/3 deel begroeid zijn. Zorg dat de vijver nooit helemaal dichtgroeit. De zon moet in het vijverwater kunnen schijnen. De eerste jaren wanneer een vijver en de beplantingen er om heen nog niet volgroeid zijn, zou bij warm weer in het voorjaar de watertemperatuur wel eens te hoog op kunnen lopen. Je kunt dit simpel voorkomen door bij twijfel ’s avonds een (paar) uur met de tuinslang koud water toe te voegen.
Bij relatief kleine vijvers met schuine oevers heeft de vijver niet heel veel water. Hoe minder waterinhoud de vijver heeft, des te sneller het water wordt opgewarmd als de zon een beetje schijnt. Door de schuine kant kan de zon ook nog eens de hele inhoud ‘bestralen’. Als het water te warm wordt, sterven de waterbacteriën (het leven) af en wordt de vijver troebel en groen.

Vijvertuin ontwerp

Mate van aanplant

Een goed aangelegde vijverbeplanting is erg belangrijk voor het biologisch evenwicht in de vijver en helder water. De planten halen voedingsstoffen uit het water. Dat voorkomt algengroei, die het water groen kan kleuren. Laat eerst de planten goed uitgroeien voor je vissen in de vijver brengt. Vissen brengen met hun uitwerpselen extra voedingsstoffen in het water die normaal gesproken door de planten worden opgenomen. Maar ook hier gaat het om het evenwicht. Teveel vissen geven een overschot aan uitwerpselen met teveel voeding, die moeten worden opgenomen en dan heb je dus extra kans op een groene vijver. Mocht je vijver ondanks alle voorzorg groen worden, neem dan contact op met een van onze Appeltern Tuinexperts. Het is niet aan te raden om zelf middeltjes tegen algengroei in het water te doen.

shutterstock_640449310.jpg

Pompen

Een lichte waterbeweging is goed voor een vijver. Het voorkomt een te sterke laagvorming van water met verschillende temperaturen. Daarvoor kan het water worden rondgepompt. Dan mengen die lagen. Vrijwel altijd worden onderwaterpompen toegepast, die in de vijver worden gezet. Het komt nog al eens voor dat er gekozen wordt voor een te sterke pomp. De watervoorraad wordt dan meermalen per uur door de pomp gejaagd, met als gevolg dat al het biologische leven wordt vernietigd.
Een of twee keer per jaar moet het pompfilter, dat grove deeltjes tegenhoudt, worden schoongespoeld en zo voorkom je dat de pomp vastloopt. Een pomp kan ook de ‘motor’ vormen voor een filterinstallatie. Een filter is pas nodig indien er sprake is van een teveel aan vissen of bijvoorbeeld een koi-vijver.

shutterstock_2196318299.jpg

Vissen (‘s winters)

Vissen zijn koelbloedige dieren. Als de watertemperatuur zakt, worden ze minder actief. Je hoeft de vissen in de vijver tijdens de winter dan ook niet te voeren. Ze teren dan op hun lichaamsvetten en nemen nauwelijks voedsel op. Ze kunnen 's winters in het koude water onder het ijs uitstekend overleven, mits rottingsgassen uit het water kunnen ontsnappen. Zet daarom in de herfst een zogenaamde ‘ijsvrijhouder’ in het water. Die zorgt voor een opening, waardoor gasuitwisseling kan plaatsvinden. Een bosje riet is ook voldoende. Geef in het voorjaar (als de vissen weer actiever worden) eerst licht verteerbaar, eiwitrijk voedsel voordat u op het gewone voer overgaat. Overigens is voeren in veel gevallen niet echt nodig. De vissen vinden zelf vaak al genoeg eetbare zaken in de vijver en houden zo ook ongedierte onder de duim.

Vijvertuin ontwerp

Onderhoud beplanting

In het voorjaar moeten de waterplanten worden geschoond. Alle afgestorven plantendelen die nog niet eerder werden verwijderd, moeten dan worden afgeknipt en weggehaald. Pas daarbij op geen jonge scheuten te beschadigen. Plant losgewoelde planten weer stevig in, en dun woekerende planten wat uit. Zorg dat de plantmandjes stevig staan. Verzwaar ze desnoods met een flinke kei om omwaaien van de uitgegroeide planten te voorkomen.

Winterwerk

Hoofdzaak is dat er zo min mogelijk rottend materiaal in de vijver aanwezig is. Zorg daarom in het najaar dat inwaaiend afvallend blad wordt tegengehouden (netten spannen!) of regelmatig wordt verwijderd.

shutterstock_499076902.jpg

Voorkom beschadiging van de vijverrand

Door de ijsdruk kan een rechte vijverrand ’s winters beschadigd raken. Dat is te voorkomen door de waterstand onder het ijs tijdelijk te verlagen. In vijvers waarbij het ijs ‘uit de voeten kan’ (schuin oplopende oevers) is dit niet nodig. Als het waterpeil tijdelijk wat wordt verlaagd, moeten de hooggeplaatste vijverplantenbakken ook een beetje dieper gezet worden!

Vijvergeluk versus vijvergevaar

Een vijver is het meest onderhoudsvriendelijke element in een tuin. En misschien daarom ook zo populair. Je moet natuurlijk wel een aantal basisregels hanteren, zoals voldoende diepte, voldoende beplanting onder en boven de waterspiegel, en natuurlijk niet al te veel zon. Als je voldoet aan de basisregels, krijg je kraakhelder water, waar je elke dag van kunt genieten.

vijvergevaar.jpg

De andere kant van vijvergeluk is vijvergevaar. Juist vanwege de vijverdiepte en het ook niet te stillen onderzoekende karakter van kleine kinderen, kunnen er verschrikkelijke dingen gebeuren. We noemen graag wat oplossingen: je kunt de vijver (tijdelijk) rondom afzetten, maar je kunt ook kiezen voor speciale vijverroosters. Als je misleidende zaken verwijdert, beperk je het gevaar. Gladde sierkeien bijvoorbeeld, maar ook wankele stapstenen en een volledig met eendenkroos bedekt wateroppervlak zijn levensgevaarlijk. Er zijn gelukkig voldoende maatregelen voorhanden.
Kortom: een vijver heeft dus zeker een toegevoegde waarde voor je tuin, maar weeg wel even alle consequenties af.

Wil je de meerwaarde van een vijver in de praktijk ervaren, kom dan naar Appeltern

Wil je nog meer informatie wat betreft de vijvers, kijk dan eens op de volgende tuinadviesartikelen:

7528